Διαβάστε τις Συχνές Ερωτήσεις προτού υποβάλετε κάποιο ερώτημα, καθώς το ερώτημά σας μπορεί να έχει ήδη απαντηθεί.

Γενικά για την Υγεία & Ασφάλεια στην Εργασία

1. Τι είναι η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ);
2. Ποιες οι βασικές έννοιες ΥΑΕ;
3. Ποιο το πεδίο εφαρμογής της ΥΑΕ;
4. Ποια η κοινή ευρωπαϊκή διάσταση της ΥΑΕ;
5. Ποια η Κοινοτική Νομοθεσία για την ΥΑΕ;
6. Ποια είναι η Οδηγία-Πλαίσιο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία;
7. Ποιες είναι οι επιμέρους ειδικές κοινοτικές οδηγίες για την ΥΑΕ;
8. Που μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες για την ισχύουσα νομοθεσία για θέματα ΥΑΕ;
9. Ποια είναι τα βασικά νομοθετήματα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία στη χώρα μας;
10. Ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν τεχνικό ασφάλειας;
11. Ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν ιατρό εργασίας;
12. Πώς κατηγοριοποιούνται οι επιχειρήσεις για υπολογισμό ετήσιου χρόνου απασχόλησης και προσόντων τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας;
13. Πόσες ώρες ετησίως πρέπει να απασχολείται κατ’ ελάχιστο ο τεχνικός ασφάλειας;
14. Ποια είναι τα προσόντα του τεχνικού ασφάλειας;
15. Ποια είναι τα προσόντα του ιατρού εργασίας;
16. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του τεχνικού ασφάλειας;
17. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας;
18. Πρέπει να συνεργάζονται ο τεχνικός ασφαλείας, ο γιατρός εργασίας, ο εργοδότης και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων;
19. Πως ανατίθενται καθήκοντα σε τεχνικούς ασφάλειας & ιατρούς εργασίας;
20. Σε ποιες επιχειρήσεις μπορεί να παρέχει υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας ο ίδιος ο εργοδότης;
21. Ποιες επιχειρήσεις έχουν υποχρέωση για ύπαρξη γραπτής εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου;
22. Ποιος έχει την ευθύνη για τα θέματα υγείας & ασφάλειας των εργαζομένων;
23. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των εργαζομένων;
24. Προστατεύονται οι ανήλικοι κατά την απασχόλησή τους;
25. Προστατεύονται οι έγκυες κατά την απασχόλησή τους;
26. Τι είναι το Εργατικό Ατύχημα;
27. Πρέπει να δηλώνονται όλα τα εργατικά ατυχήματα;
28. Πού πρέπει να δηλώνονται τα εργατικά ατυχήματα;
29. Ποια η διαδικασία αναγγελίας εργατικού ατυχήματος;
30. Υπάρχει υποχρέωση τήρησης Βιβλίου Εργατικών Ατυχημάτων;
31. Υπάρχει υποχρέωση τήρησης Καταλόγου Εργατικών Ατυχημάτων;
32. Τι είναι η Ασθένεια που οφείλεται στην εργασία και η
     Επαγγελματική ασθένεια;
33. Υπάρχει υποχρέωση αναγγελίας ασθένειας που οφείλεται στην εργασία;

1. Τι είναι η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ);

Η Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ) ή διαφορετικά η «Επαγγελματική Υγεία και Ασφάλεια» είναι ο διεπιστημονικός τομέας που  στοχεύει στην προστασία της ασφάλειας, της υγείας και της ευημερίας των ανθρώπων στο εργασιακό τους περιβάλλον, μέσω:

α) της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας,

β) της μείωσης των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών και

γ) της καλλιέργειας και προαγωγής νοοτροπίας πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων.

Ο κύριος στόχος της ΥΑΕ είναι η προαγωγή και διατήρηση των υψηλότερων κατά το δυνατόν επιπέδων υγείας και ασφάλειας στην εργασία, δημιουργώντας έτσι τις συνθήκες για την αποφυγή ή τη μείωση της εμφάνισης των εργατικών ατυχημάτων, των επαγγελματικών ασθενειών και των άλλων προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την εργασία.

Η επίτευξη αυτού του στόχου που αναπαριστά την επιθυμητή
–ασφαλή- κατάσταση των συνθηκών εργασίας, προϋποθέτει ότι οι εργοδότες πρέπει πρώτα να αξιολογήσουν τους κινδύνους για την ΥΑΕ στους χώρους εργασίας ευθύνης τους και στη συνέχεια να αποφασίσουν για το αν απαιτείται να ληφθούν κάποια μέτρα πρόληψης και προστασίας και αν ναι, ποια θα είναι τα μέτρα που θα εφαρμοστούν.

2. Ποιες οι βασικές έννοιες ΥΑΕ;

Ορισμένες βασικές έννοιες σε θέματα ΥΑΕ είναι οι ακόλουθες:

Πηγή κινδύνου (ή παράγοντας κινδύνου): είναι η κατάσταση ή η ενέργεια με πιθανότητα πρόκλησης βλάβης από την άποψη του ανθρώπινου τραυματισμού ή της ασθένειας, ή ένας συνδυασμός αυτών, δηλαδή οτιδήποτε υπάρχει στον χώρο εργασίας που έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει τραυματισμό ή βλάβη στην υγεία των εργαζομένων (αντίστοιχα, εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια).

Κίνδυνος: είναι ο συνδυασμός της πιθανότητας εμφάνισης μιας επικίνδυνης εκδήλωσης (ή και της συχνότητας της έκθεσης σε έναν παράγοντα κινδύνου) και της σοβαρότητας του τραυματισμού ή της βλάβης στην υγεία των εργαζομένων που μπορεί να προκληθεί εξαιτίας αυτής της εκδήλωσης ή της έκθεσης.

Εκτίμηση Κινδύνου: είναι η διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στους χώρους εργασίας. Πρόκειται για μια συστηματική εξέταση/μελέτη όλων των πτυχών της εργασίας που εξετάζει:

• τι θα μπορούσε να προκαλέσει τραυματισμό ή βλάβη και σε ποιους,
• αν οι κίνδυνοι μπορούν να εξαλειφθούν και, αν όχι,
• ποια είναι τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που θα πρέπει να ληφθούν για τον έλεγχο των κινδύνων.

Ασφάλεια: Είναι η κατάσταση όπου νιώθουμε «ασφαλείς», δηλαδή πλήρως απαλλαγμένοι από την απειλή κάποιου κινδύνου που μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό ή κάποια βλάβη στην υγεία, (κάτι που στην πράξη είναι αδύνατο να επιτευχθεί). Ως εκ τούτου, η ασφάλεια πρέπει να θεωρηθεί ως μια αξιολογική κρίση σχετικά με το επίπεδο του κινδύνου τραυματισμού ή βλάβης που θεωρείται ότι είναι αποδεκτό.

Υγεία (σε σχέση με την εργασία): «Η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας/ευημερίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας» (Καταστατικό Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, 1946).Πρόληψη: όλα τα βήματα ή τα μέτρα που λαμβάνονται ή σχεδιάζεται να εφαρμοστούν σε όλα τα στάδια της εργασίας εντός της επιχείρησης, για την εξάλειψη ή τη μείωση των επαγγελματικών κινδύνων.

3. Ποιο το πεδίο εφαρμογής της ΥΑΕ;

Όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής, οι έννοιες της ΥΑΕ ισχύουν για κάθε κλάδο οικονομικής δραστηριότητας τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, από τις κατασκευές, τη γεωργία, τη μεταποίηση, την εξόρυξη και την αλιεία ως το εμπόριο, τα γραφεία, τις υπηρεσίες ή την υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβάνοντας τις υπεργολαβικές εργασίες καθώς και το ένστολο προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας (με εξαίρεση ορισμένες δραστηριότητες του προσωπικού αυτού που παρουσιάζουν εγγενείς ιδιαιτερότητες).

Περαιτέρω, για τους σκοπούς της ΥΑΕ, εκτός από την περίοδο της αμιγώς εργασιακής δραστηριότητας, η καθημερινή μετακίνηση προς και από τον τόπο εργασίας θεωρείται επίσης ως τμήμα της καθημερινής εργασίας. Ως εκ τούτου η «ασφαλής μετακίνηση» συνιστά έναν ακόμα τομέα που καλύπτει η ΥΑΕ.

Οι διατάξεις για την ΥΑΕ δεν εφαρμόζονται στο οικιακό υπηρετικό προσωπικό και στους αυτοαπασχολούμενους. Ειδικότερες διατάξεις των αρμόδιων κατά περίπτωση υπουργείων ισχύουν για τις θαλάσσιες μεταφορές καθώς και για τον κλάδο των μεταλλείων − λατομείων – ορυχείων. Σημειώνεται τέλος ότι το ισχύον στη χώρα μας θεσμικό πλαίσιο για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου σε ό,τι αφορά στις γενικές προβλέψεις της νομοθεσίας περιλαμβάνεται στον Κώδικα Νόμων για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία (ΚΝΥΑΕ) που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3850/2010 (ΦΕΚ Α΄ 84 ), εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα (καθώς και τα Ν.Π.Δ.Δ. και τους Ο.Τ.Α.) και ισχύει για κάθε εργαζόμενο που απασχολείται από τον εργοδότη με οποιαδήποτε σχέση εργασίας.

4. Ποια η κοινή ευρωπαϊκή διάσταση της ΥΑΕ;

Οι εργοδότες έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων τους ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας (“αρχή ευθύνης του εργοδότη”) μέσω της πρόληψης της έκθεσής τους σε επαγγελματικούς κινδύνους, με στόχο την αποφυγή της εμφάνισης εργατικών ατυχημάτων και ασθενειών που έχουν μεγάλο κόστος και σοβαρές άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στη ζωή των εργαζομένων, στις επιχειρήσεις και ευρύτερα στην οικονομία και την κοινωνία.

Περαιτέρω, οι εργοδότες έχουν την ηθική και νομική ευθύνη να διασφαλίσουν όχι μόνο τους εργαζόμενους τους, αλλά και τους εργαζόμενους υπεργολάβων τους που εργάζονται στις εγκαταστάσεις τους ή οποιοδήποτε άλλο τρίτο πρόσωπο, για παράδειγμα ένα άτομο που επισκέπτεται τις εγκαταστάσεις τους, παραμένουν ασφαλείς ανά πάσα στιγμή.

Για την επίτευξη αυτών των στόχων οι εργοδότες πρέπει να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα μέτρα ασφάλειας και υγείας με βάση την εκτίμηση των επαγγελματικών κινδύνων στους χώρους ευθύνης τους και λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις και τις απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας για την ΥΑΕ. Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η υποχρέωση αυτή ορίστηκε από την οδηγία του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 1989 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία (οδηγία-πλαίσιο 89/391 / ΕΟΚ). Η επίτευξη του στόχου αυτού απαιτεί επίσης τη δέσμευση των εργαζομένων ως προς τις βασικές αρχές της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας.

5. Ποια η Κοινοτική Νομοθεσία για την ΥΑΕ;

Η ευρεία ποικιλία των κοινοτικών μέτρων στον τομέα της ΥΑΕ έχουν εκδοθεί βάσει του άρθρου 153 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο παρέχει. στην ΕΕ την εξουσία να εκδίδει οδηγίες στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία.

Με τις ευρωπαϊκές οδηγίες ορίζονται ελάχιστες απαιτήσεις και οι θεμελιώδεις αρχές, όπως η αρχή της πρόληψης και της αξιολόγησης των κινδύνων, καθώς και οι ευθύνες των εργοδοτών και των εργαζομένων. Μια σειρά ευρωπαϊκών κατευθυντήριων γραμμών έχει ως στόχο να διευκολύνει την εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών, καθώς και τα ευρωπαϊκά πρότυπα που θεσπίζονται από ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης. Οι ευρωπαϊκές οδηγίες είναι νομικά δεσμευτικές και πρέπει να μεταφερθούν στην εθνική νομοθεσία από τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη είναι όπως ελεύθερα να υιοθετήσουν αυστηρότερους κανόνες για την προστασία των εργαζομένων κατά τη μεταφορά των οδηγιών της ΕΕ στο εθνικό δίκαιο. Ως εκ τούτου, οι νομοθετικές απαιτήσεις στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

6. Ποια είναι η Οδηγία-Πλαίσιο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία;

Η Οδηγία-Πλαίσιο, με ευρύ πεδίο εφαρμογής, καθώς και οι περαιτέρω ειδικές οδηγίες για την ΥΑΕ οι οποίες προέκυψαν από αυτή και επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες πτυχές της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, είναι οι βασικές αρχές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία.

Η Οδηγία-Πλαίσιο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (οδηγία 89/391 ΕΟΚ), που εγκρίθηκε το 1989 ήταν ένα σημαντικό ορόσημο στη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία, αφού εγγυάται τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον, σημειώνεται ότι η οδηγία πλαίσιο εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς δραστηριότητας, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.

Ορισμένες διατάξεις της οδηγίας πλαισίου επέφεραν σημαντικές καινοτομίες όπως,μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες:

• εισάγεται ο όρος «εργασιακό περιβάλλον» σε συμφωνία με τη σύμβαση αριθ. 155 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), ο οποίος σκιαγραφεί μια σύγχρονη προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη της την τεχνική ασφάλεια καθώς και τη γενική πρόληψη των προβλημάτων υγείας,
• η οδηγία υποχρεώνει τους εργοδότες να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα πρόληψης με γνώμονα τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία,
• στόχος της οδηγίας είναι η διασφάλιση ισότιμου επιπέδου ασφάλειας και υγείας προς όφελος όλων των εργαζομένων (μόνες εξαιρέσεις οι οικιακοί βοηθοί και ορισμένες δημόσιες και στρατιωτικές υπηρεσίες),
• η οδηγία υποχρεώνει τους εργοδότες να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα πρόληψης με γνώμονα τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία,
• η οδηγία εισάγει ως κύριο στοιχείο την αρχή της εκτίμησης των κινδύνων και καθορίζει τα βασικά της στοιχεία (π.χ. εντοπισμό κινδύνων, συμμετοχή εργαζομένων, θέσπιση κατάλληλων μέτρων με προτεραιότητα την εξάλειψη των κινδύνων στην πηγή, τεκμηρίωση και περιοδική επανεκτίμηση των κινδύνων στους χώρους εργασίας).

Η υποχρέωση περί εφαρμογής προληπτικών μέτρων υπογραμμίζει ρητώς τη σημασία των νέων μορφών διαχείρισης της ασφάλειας και της υγείας στο πλαίσιο των γενικότερων διαδικασιών διαχείρισης.

7. Ποιες είναι οι επιμέρους ειδικές κοινοτικές οδηγίες για την ΥΑΕ;

Εκτός από την οδηγία πλαίσιο, μια σειρά από επιμέρους ευρωπαϊκές οδηγίες, γνωστές ως ειδικές οδηγίες, εκδόθηκαν στη συνέχεια, οι οποίες επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες πτυχές της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία. Παρ ‘όλα αυτά, η οδηγία πλαίσιο εξακολουθεί να ισχύει για όλους τους τομείς που καλύπτονται από τις επιμέρους οδηγίες. Όπου οι επιμέρους οδηγίες περιέχουν αυστηρότερες και ειδικές διατάξεις, οι ειδικές αυτές διατάξεις υπερισχύουν. Οι ειδικές οδηγίες προσαρμόζουν τις αρχές της οδηγίας πλαισίου για: ειδικά καθήκοντα (π.χ. χειρωνακτική διακίνηση φορτίων), ιδιαίτερους κινδύνους κατά την εργασία (π.χ. έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες ή φυσικούς παράγοντες), συγκεκριμένους εργασιακούς χώρους και τομείς (π.χ. προσωρινά εργοτάξια, εξορυκτικές βιομηχανίες, αλιευτικά σκάφη), συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων (π.χ. έγκυες γυναίκες, νέους εργαζόμενους, οι εργαζόμενοι με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου), ορισμένες πτυχές που σχετίζονται με την εργασία (π.χ. οργάνωση του χρόνου εργασίας), ή επιμέρους οδηγίες που καθορίζουν τον τρόπο αξιολόγησης των κινδύνων αυτών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, καθορίζουν και οριακές τιμές για συγκεκριμένες ουσίες ή παράγοντες.

8. Που μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες για την ισχύουσα νομοθεσία για θέματα ΥΑΕ;

Η εθνική νομοθεσία για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων είναι διαθέσιμη μέσω του δικτυακού τόπου του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων στην διεύθυνση https://ypergasias.gov.gr/ergasiakes-scheseis/ygeia-kai-asfaleia-stin-ergasia καθώς και στις εκδόσεις της Δ/νσης Υγείας και Ασφάλειας
της Εργασίας, της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (στοιχεία επικοινωνίας: Σταδίου 29, Αθήνα,
e-mail: asfaleiaygeia@ypakp.gr). Επίσης είναι διαθέσιμη μέσω του ιστοτόπου www.elinyae.gr  του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) (στοιχεία επικοινωνίας: Λιοσίων 146 & Θειρσίου 6, τηλ. 2108200100, fax 2108213270). Η σχετική κοινοτική νομοθεσία για την ΥΑΕ είναι διαθέσιμη μέσω του δικτυακού τόπου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (http://osha.europa.eu) στην υποκατηγορία «Νομοθεσία» καθώς και μέσω
των ιστοσελίδων για την ΥΑΕ της Γενικής Δ/νσης Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης της ΕΕ στη διεύθυνση https://eur-lex.europa.eu/summary/chapter/17.html?expand=1715#arrow_1716.

9. Ποια είναι τα βασικά νομοθετήματα για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία στη χώρα μας;

Οι γενικές διατάξεις για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, περιλαμβάνονται στο Κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία (ΚΝΥΑΕ) όπως κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3850/2010 (ΦΕΚ 84 Α’) και ο οποίος, μεταξύ άλλων, αποτελεί εναρμόνιση με την κοινοτική οδηγία – πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ. Πέραν των παραπάνω, όλα τα προεδρικά διατάγματα με τα οποία εναρμονίσθηκε η εθνική μας νομοθεσία με το κοινοτικό δίκαιο και περιέχουν ειδικές ρυθμίσεις (ειδικούς παράγοντες κινδύνου, κατηγορίες εργαζομένων, εργασίες κλπ).

10. Ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν τεχνικό ασφάλειας;

Με βάση την ισχύουσα  νομοθεσία όλες οι επιχειρήσεις εφόσον απασχολούν έστω και έναν εργαζόμενο πρέπει να έχουν τεχνικό ασφάλειας (διατάξεις του άρθρου 8 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010).

11. Ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν ιατρό εργασίας;

Οι επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν από 50 και άνω εργαζόμενους ή όσες έχουν έστω και έναν εργαζόμενο εφόσον οι εργασίες τους είναι σχετικές με μόλυβδο, αμίαντο, βιολογικούς παράγοντες, καρκινογόνους παράγοντες (πδ. 94/87, πδ. 70α/88, πδ.186/95, πδ. 399/94) πρέπει να έχουν ιατρό εργασίας.

12. Πώς κατηγοριοποιούνται οι επιχειρήσεις για υπολογισμό ετήσιου χρόνου απασχόλησης και προσόντων τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας;

Σύμφωνα με τις διατάξεις του  άρθρου 10 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010, για να καθορισθούν οι ώρες απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας, καθώς και το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων του τεχνικού ασφάλειας, οι επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες  κατατάσσονται σε τρείς βασικές κατηγορίες (Α, Β και Γ), των οποίων οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας σημειώνονται με κωδικό αριθμό με βάση τη στατιστική ταξινόμηση από την Εθνική  Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος  έτους 1980 (ΣΤΑΚΟΔ 1980).

13. Πόσες ώρες ετησίως πρέπει να απασχολείται κατ’ ελάχιστο ο τεχνικός ασφάλειας;

Με βάση την κατηγοριοποίηση της επιχείρησης καθορίζονται συντελεστές από τις διατάξεις του άρθρου  21 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3850/2010, που πολλαπλασιαζόμενοι επί τον αριθμό των εργαζομένων δίνουν τις ελάχιστες ώρες ετήσιας απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας για κάθε μία από τις κατηγορίες επιχειρήσεων που κατανέμονται κατά μήνα με κοινή συμφωνία του εργοδότη και της Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (όπου υπάρχει). Οι ώρες αυτές δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι λιγότερες από 25 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 20 εργαζόμενους, 50 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 μέχρι 50 εργαζόμενους, και 75 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 50.

14. Ποια είναι τα προσόντα του τεχνικού ασφάλειας;

Τα προσόντα του τεχνικού ασφάλειας περιγράφονται στις διατάξεις του άρθρου 11 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010.  Με βάση αυτά ο τεχνικός ασφάλειας πρέπει να έχει:

α)  Πτυχίο πολυτεχνείου ή πολυτεχνικής σχολής ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού, που το αντικείμενο σπουδών έχει σχέση με τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλματος, που χορηγείται από το Tεχνικό Eπιμελητήριο της Eλλάδας (TEE).

β)  Πτυχίο πανεπιστημιακής σχολής εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού, που το αντικείμενο σπουδών έχει σχέση με τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλματος, όταν αυτή προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.

γ)  Πτυχίο τεχνολογικού εκπαιδευτικού ιδρύματος ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού ή πτυχίο των πρώην  σχολών υπομηχανικών και των KATEE.

δ) Απολυτήριο τεχνικού λυκείου ή μέσης τεχνικής σχολής ή άλλης αναγνωρισμένης τεχνικής επαγγελματικής σχολής του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού ή άδεια άσκησης επαγγέλματος εμπειροτέχνη.

Προϋπηρεσία που υπολογίζεται από την απόκτηση του απολυτηρίου ή πτυχίου, για τους τεχνικούς των εδαφίων α και β της παραγράφου 1 αυτού του άρθρου τουλάχιστον διετή, για τους τεχνικούς του εδαφίου γ της παραγράφου 1 τουλάχιστον πενταετή και για τους τεχνικούς του εδαφίου δ της παραγράφου 1 τουλάχιστον οκταετή. Η προϋπηρεσία μειώνεται στη περίπτωση που ο τεχνικός ασφάλειας έχει επιμορφωθεί (άρθρο 8 παρ.5  του κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (Κ.Ν.Υ.Α.Ε.) που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010)

Kάτοχοι των παραπάνω προσόντων θεωρούνται και όσοι έχουν τίτλους ή πιστοποιητικά της αλλοδαπής από τα οποία προκύπτει ότι είναι τεχνικοί ασφάλειας.

Στο άρθρο 13 του Κ.Ν.Υ.Α.Ε. αναφέρονται αναλυτικά οι απαιτούμενες ειδικότητες των τεχνικών ασφάλειας με βάση τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων. Στο άρθρο 12 του Κ.Ν.Υ.Α.Ε.  δίνεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις κατηγορίας Γ και Β με προσωπικό μέχρι 50 άτομα να αναλαμβάνουν καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας οι ίδιοι οι εργοδότες ή και εργαζόμενοι με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και κατάλληλη επιμόρφωση.

15. Ποια είναι τα προσόντα του ιατρού εργασίας;

Τα προσόντα του ιατρού εργασίας περιγράφονται στις διατάξεις του άρθρου 16 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010.

Καθήκοντα Ιατρού Εργασίας εκτελούν:

α)   Οι ιατροί που κατέχουν την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας

β)   Οι ιατροί που κατέχουν τίτλο οιασδήποτε ειδικότητας, πλην της Ιατρικής της Εργασίας, και έχουν εκτελέσει καθήκοντα ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις προ της 15.05.2009 γ)   Οι ιατροί χωρίς ειδικότητα, οι οποίοι έχουν ασκήσει καθήκοντα ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις συνεχώς επί επτά (7) τουλάχιστον έτη μέχρι και τις 15.05.2009.

16. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του τεχνικού ασφάλειας;

Οι αρμοδιότητες του τεχνικού ασφάλειας περιγράφονται με τις διατάξεις του  άρθρου 14 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010. Οι αρμοδιότητες αυτές είναι συμβουλευτικές προς τον εργοδότη. Συγκεκριμένα:

1. O τεχνικός ασφάλειας παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές, γραπτά ή προφορικά, σε θέματα σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. Tις γραπτές υποδείξεις καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης, το οποίο σελιδομετρείται και θεωρείται από την επιθεώρηση εργασίας. O εργοδότης έχει υποχρέωση να λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σ αυτό το βιβλίο.

2. Eιδικότερα ο τεχνικός ασφάλειας:

α) συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών, προμήθειας μέσων και εξοπλισμού, επιλογής και ελέγχου της αποτελεσματικότητας των ατομικών μέσων προστασίας καθώς και διαμόρφωσης και διευθέτησης των θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας και γενικά της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας.

β) ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων, πριν από τη λειτουργία τους καθώς και των παραγωγικών διαδικασιών και μεθόδων εργασίας πριν από την εφαρμογή τους και επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης των ατυχημάτων, ενημερώνοντας σχετικά τους αρμόδιους προϊσταμένους των τμημάτων ή τη διεύθυνση της επιχείρησης.

3. Για την επίβλεψη των συνθηκών εργασίας ο τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση:

α) να επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας από πλευράς υγείας και ασφάλειας της εργασίας, να αναφέρει στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη των μέτρων υγείας και ασφάλειας να προτείνει μέτρα αντιμετώπισής της και να επιβλέπει την εφαρμογή τους.

β) να επιβλέπει την ορθή χρήση των ατομικών μέσων προστασίας.

γ) να ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχημάτων,  να αναλύει τα αποτελέσματα των ερευνών, να τα αξιολογεί και να προτείνει μέτρα αποτροπής παρόμοιων ατυχημάτων.

δ) να εποπτεύει την εκτέλεση ασκήσεων πυρασφάλειας και συναγερμού για τη διαπίστωση ετοιμότητας προς αντιμετώπιση ατυχημάτων.

4. Για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση ο τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση:

α) να μεριμνά ώστε οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση να τηρούν τους κανόνες υγείας και ασφάλειας της εργασίας και να τους ενημερώνει και καθοδηγεί για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου που συνεπάγεται η εργασία τους.

β) να συμμετέχει στην κατάρτιση και εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας.

5. H άσκηση του έργου του τεχνικού ασφάλειας δεν αποκλείει την ανάθεση σε αυτόν από τον εργοδότη και άλλων καθηκόντων πέραν του ελάχιστου ορίου ωρών απασχόλησής ως τεχνικού ασφάλειας.

6. O τεχνικός ασφάλειας έχει κατά την άσκηση του έργου του ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζομένους. Tυχόν διαφωνία του με τον εργοδότη, για θέματα της αρμοδιότητάς του, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. Σε κάθε περίπτωση η απόλυση του τεχνικού ασφάλειας πρέπει να είναι αιτιολογημένη. 7. O τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό απόρρητο.

17. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας;

Οι αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας περιγράφονται στις διατάξεις του  άρθρου 17 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010. Οι αρμοδιότητες αυτές είναι συμβουλευτικές προς τον εργοδότη και περιλαμβάνουν την επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων. Συγκεκριμένα:

1. O ιατρός εργασίας παρέχει υποδείξεις & συμβουλές στον εργοδότη, στους εργαζόμενους και στους εκπροσώπους τους, γραπτά ή προφορικά, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων. Tις γραπτές υποδείξεις ο ιατρός εργασίας καταχωρεί στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 6 του νόμου αυτού. O εργοδότης λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σε αυτό το βιβλίο.

2. Eιδικότερα ο ιατρός εργασίας συμβουλεύει σε θέματα:

α) σχεδιασμού προγραμματισμού, τροποποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, κατασκευής και συντήρησης εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους κανόνες υγείας και  ασφάλειας της εργασίας

β) λήψης μέτρων προστασίας, κατά την εισαγωγή και χρήση υλών και προμήθειας μέσων εξοπλισμού

γ) φυσιολογίας και ψυχολογίας της εργασίας, μεταξύ άλλων και για την πρόληψη της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, εργονομίας και υγείας της εργασίας, της διευθέτησης και διαμόρφωσης των θέσεων και του περιβάλλοντος της εργασίας και της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας

δ) οργάνωσης υπηρεσίας παροχής πρώτων βοηθειών

ε) αρχικής τοποθέτησης και αλλαγής θέσης εργασίας για λόγους υγείας, σωματικής ή ψυχικής, προσωρινά  ή μόνιμα καθώς και ένταξης ή επανένταξης ατόμων που υφίστανται διακρίσεις ή θυμάτων βίας και παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς και των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, στην παραγωγική διαδικασία, ακόμη και με υπόδειξη αναμόρφωσης ή ευλόγων προσαρμογών της θέσης εργασίας

στ) δεν επιτρέπεται ο ιατρός εργασίας να χρησιμοποιείται για να επαληθεύει το δικαιολογημένο ή μη λόγω νόσου, απουσίας εργαζομένου.

3. Για την επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων ο ιατρός εργασίας έχει υποχρέωση:

α) Να προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων σε σχέση με τη θέση εργασίας τους, μετά την πρόσληψή τους ή την αλλαγή θέσης εργασίας, καθώς και σε περιοδικό ιατρικό έλεγχο κατά την κρίση του επιθεωρητή εργασίας ύστερα από αίτημα της επιτροπής υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, όταν τούτο δεν ορίζεται από το νόμο. Mεριμνά για τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και μετρήσεων παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος σε εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά. Εκτιμά την καταλληλότητα των εργαζομένων για τη συγκεκριμένη εργασία,  αξιολογεί και καταχωρεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, εκδίδει βεβαίωση των παραπάνω εκτιμήσεων και την κοινοποιεί στον εργοδότη. Tο περιεχόμενο της βεβαίωσης πρέπει να εξασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο υπέρ του εργαζόμενου και μπορεί να ελεγχθεί από τους υγειονομικούς επιθεωρητές του Yπουργείου Eργασίας για την κατοχύρωση του εργαζόμενου και του εργοδότη.

β) Eπιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων και πρόληψης των ατυχημάτων. Για το σκοπό αυτό:

i. επιθεωρεί τακτικά θέσεις εργασίας και αναφέρει οποιαδήποτε παράλειψη, προτείνει μέτρα αντιμετώπισης των παραλείψεων και επιβλέπει την εφαρμογή τους

ii. επεξηγεί την αναγκαιότητα της σωστής χρήσης των ατομικών μέσων προστασίας

iii. ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που οφείλονται  στην εργασία,  αναλύει και αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών και προτείνει  μέτρα για την πρόληψη των ασθενειών αυτών

iv. επιβλέπει τη συμμόρφωση των εργαζομένων στους κανόνες υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων,  ενημερώνει τους  εργαζόμενους για τους κινδύνους που προέρχονται από την εργασία τους, καθώς και για τους τρόπους πρόληψής τους, μεταξύ των οποίων τους κινδύνους της βίας και παρενόχλησης συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης.

v. παρέχει επείγουσα θεραπεία, ιδίως σε περίπτωση ατυχήματος, περιστατικού βίας ή αιφνίδιας νόσου και εκτελεί  προγράμματα  εμβολιασμού των εργαζομένων με εντολή της αρμόδιας υπηρεσίας δημόσιας υγείας της περιφέρειας, όπου εδρεύει η επιχείρηση.

γ) O ιατρός εργασίας έχει υποχρέωση να τηρεί το ιατρικό και επιχειρησιακό απόρρητο.

δ) O ιατρός εργασίας αναγγέλλει μέσω της επιχείρησης στην επιθεώρηση εργασίας ασθένειες των εργαζομένων που οφείλονται στην εργασία.

ε) O ιατρός πρέπει να ενημερώνεται από τον εργοδότη και τους εργαζομένους για οποιοδήποτε παράγοντα στο χώρο εργασίας που έχει επίπτωση στην υγεία.

στ) H επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων δεν μπορεί να συνεπάγεται οικονομική επιβάρυνση για αυτούς και πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας τους. ζ) O ιατρός εργασίας έχει κατά την άσκηση του έργου του ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζομένους. Τυχόν διαφωνία του με τον εργοδότη, για θέματα της αρμοδιότητάς του, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. Σε κάθε περίπτωση η απόλυση ιατρού εργασίας πρέπει να είναι αιτιολογημένη.

18. Πρέπει να συνεργάζονται ο τεχνικός ασφαλείας, ο γιατρός εργασίας, ο εργοδότης και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων;

Ο τεχνικός ασφάλειας και ο ιατρός εργασίας υποχρεούνται να συνεργάζονται (διατάξεις του  άρθρου 20 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010) πραγματοποιώντας κοινούς ελέγχους. Επίσης οφείλουν να συνεργάζονται με τους εκπροσώπους των εργαζομένων ή την επιτροπή υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων (Ε.Υ.Α.Ε.) και να τους ενημερώνουν για κάθε σημαντικό θέμα υγείας και ασφάλειας της εργασίας στην επιχείρηση και να τους παρέχουν κατάλληλες συμβουλές. Ο εργοδότης οφείλει να συνεργάζεται με όλους αυτούς.

19. Πως ανατίθενται καθήκοντα σε τεχνικούς ασφάλειας & ιατρούς εργασίας;

 Ο εργοδότης δύναται να επιλέξει μεταξύ της ανάθεσης των καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας ή/και ιατρού εργασίας σε εργαζομένους στην επιχείρηση ή σε άτομα εκτός της επιχείρησης ή της σύναψης σύμβασης με τις Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞ.Υ.Π.Π.) του άρθρου 23 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010 ή συνδυασμό μεταξύ αυτών των δυνατοτήτων.

20. Σε ποιες επιχειρήσεις μπορεί να παρέχει υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας ο ίδιος ο εργοδότης;

Σύμφωνα με τις διατάξεις των  άρθρων 10, 11, 13, 22, του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010:

1. Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Γ και απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζόμενους ο εργοδότης δύναται να αναλάβει ο ίδιος τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρησή του εφόσον επιμορφωθεί κατάλληλα, σύμφωνα με το άρθρο 22.

2. Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στις κατηγορίες Β΄ και Γ΄ και απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζομένους, επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος ο εργοδότης τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρησή του, εφόσον έχει τα προσόντα των περιπτώσεων α΄ ή β΄ ή γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 11 και μία από τις ειδικότητες τεχνικών ασφάλειας, που σύμφωνα με το άρθρο 13 προβλέπονται για τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας που ανήκει η επιχείρηση του.

3. Στην περίπτωση των ανωτέρω επιχειρήσεων που υπάγονται στην κατηγορία Β΄ και απασχολούν λιγότερους από 20 εργαζομένους, αν ο εργοδότης έχει τα προσόντα των περιπτώσεων α΄ ή β΄ ή γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 11 και μία από τις ειδικότητες τεχνικών ασφάλειας, που σύμφωνα με το άρθρο 13 δεν προβλέπεται για τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας που ανήκει η επιχείρησή του, επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρηση του, με την προϋπόθεση κατάλληλης επιμόρφωσης διάρκειας τουλάχιστον 35 ωρών, σύμφωνα με το άρθρο 22.

4. Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Β΄ του άρθρου 10 και απασχολούν μέχρι και 6 εργαζομένους, επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος ο εργοδότης τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρηση του με την προϋπόθεση κατάλληλης επιμόρφωσης διάρκειας τουλάχιστον 35 ωρών σύμφωνα με το άρθρο 22 και εφόσον είναι πτυχιούχος τεχνικής ειδικότητας Τεχνικού Επαγγελματικού Εκπαιδευτηρίου ή Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης ή άλλης αναγνωρισμένης τεχνικής επαγγελματικής σχολής και το αντικείμενο των σπουδών του σχετίζεται με τη δραστηριότητα της επιχείρησής του. 5. Σε επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Β΄ και απασχολούν μέχρι και 3 εργαζομένους επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος ο εργοδότης τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρηση του με την προϋπόθεση κατάλληλης επιμόρφωσης διάρκειας τουλάχιστον 35 ωρών, σύμφωνα με το άρθρο 22 και εφόσον έχει άδεια άσκησης τεχνικού επαγγέλματος εμπειροτέχνη και το αντικείμενο της άδειας του σχετίζεται με τη δραστηριότητα της επιχείρησής του και αποδεδειγμένα ασκεί επί δεκαετία και πλέον την οικονομική δραστηριότητα για την οποία θα αναλάβει τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας.

21. Ποιες επιχειρήσεις έχουν υποχρέωση για ύπαρξη γραπτής εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου;

Όλες οι επιχειρήσεις με βάση το άρθρο 43 του κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010. Εκεί ορίζεται και το περιεχόμενό της. Ο εργοδότης έχει την ευθύνη της σύνταξής της, πραγματοποιείται δε από τον τεχνικό ασφάλειας, τον ιατρό εργασίας, ΕΣΥΠΠ ή ΕΞΥΠΠ σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

22. Ποιος έχει την ευθύνη για τα θέματα υγείας & ασφάλειας των εργαζομένων;

Ο εργοδότης (Αρχή ευθύνης του εργοδότη). Όλες οι άλλες υπηρεσίες είναι συμβουλευτικές για να τον διευκολύνουν στο έργο του. Ακόμη και αν χρησιμοποιεί υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας, φέρει ακέραια την ευθύνη να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγεία των τρίτων (άρθρο 42 του κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010).

23. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των εργαζομένων;

Σύμφωνα με το άρθρο 49 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010, κάθε εργαζόμενος έχει υποχρέωση να εφαρμόζει τους κανόνες υγείας και ασφάλειας και να φροντίζει ανάλογα με τις δυνατότητές του, για την ασφάλεια και την υγεία του καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων ατόμων που επηρεάζονται από τις πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εργασία σύμφωνα με την εκπαίδευσή του και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη του. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων, οι εργαζόμενοι οφείλουν ειδικότερα, σύμφωνα με την εκπαίδευσή τους και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη τους:

α) Nα χρησιμοποιούν σωστά τις μηχανές, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις επικίνδυνες ουσίες, τα μεταφορικά και άλλα μέσα.

β) Nα χρησιμοποιούν σωστά τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που τίθεται στη διάθεσή τους και μετά τη χρήση να τον τακτοποιούν στη θέση του.

γ) Nα μη θέτουν εκτός λειτουργίας, αλλάζουν ή μετατοπίζουν αυθαίρετα τους μηχανισμούς ασφάλειας των μηχανών, εργαλείων, συσκευών, εγκαταστάσεων και κτιρίων και να χρησιμοποιούν σωστά αυτούς τους μηχανισμούς ασφαλείας.

δ) Nα αναφέρουν αμέσως στον εργοδότη ή/και σε όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, όλες τις καταστάσεις που μπορεί να θεωρηθεί εύλογα ότι παρουσιάζουν άμεσο και σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και κάθε έλλειψη που διαπιστώνεται στα συστήματα προστασίας.

ε) Nα συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας, όσον καιρό χρειαστεί, ώστε να καταστεί δυνατή η εκπλήρωση όλων των καθηκόντων ή απαιτήσεων, που επιβάλλονται από την αρμόδια επιθεώρηση εργασίας για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία.

στ) Nα συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, όσον καιρό χρειαστεί, ώστε ο εργοδότης να μπορεί να εγγυηθεί ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία εντός του πεδίου δραστηριότητάς τους. Oι εργαζόμενοι έχουν υποχρέωση να παρακολουθούν τα σχετικά σεμινάρια ή άλλα επιμορφωτικά προγράμματα σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας.

24. Προστατεύονται οι ανήλικοι κατά την απασχόλησή τους;

Ναι, υπάρχουν διατάξεις (άρθρα 50 μέχρι 67) του κώδικα νόμων που κυρώθηκε με το ν. 3850/2010) που εφαρμόζονται σε κάθε μορφή απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης ανηλίκων. Ως ανήλικοι θεωρούνται όσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 18^ο έτος της ηλικίας. Μέτρα για την προστασία των ανηλίκων αναφέρονται επίσης στο πδ 62/1998 «Μέτρα για την προστασία των νέων κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 94/33/ΕΚ» καθώς και στην υα 130621/2003 «Εργασίες, έργα και δραστηριότητες στις οποίες απαγορεύεται να απασχολούνται ανήλικοι».

25. Προστατεύονται οι έγκυες κατά την απασχόλησή τους;

Ναι, υπάρχουν διατάξεις για την προστασία των εγκύων εργαζομένων. Συγκεκριμένα, για την προστασία της μητρότητας  ισχύουν οι γενικές διατάξεις του π.δ/τος 176/1997 “Μέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζοµένων σε συµµόρφωση µε την οδηγία 92/85/EOK” (ΦΕΚ Α΄150) όπως τροποποιήθηκε από το π.δ. 41/2003 και ισχύει. Μεταξύ άλλων το συγκεκριμένο π.δ. προβλέπει:

Στο άρθρο 3:

Ο εργοδότης πρέπει να έχει στη διάθεσή του γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων για κάθε δραστηριότητα που ενδέχεται να εγκλείει κίνδυνο έκθεσης εγκύων, λεχώνων ή γαλουχουσών εργαζομένων γυναικών, η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον κίνδυνο έκθεσης σε φυσικούς (όπως π.χ. οι ιοντίζουσες και μη ακτινοβολίες), βιολογικούς,  χημικούς και άλλους παράγοντες (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι).

Επίσης στο άρθρο 5:

• στην παράγραφο 1: Στα πλαίσια των γενικών υποχρεώσεων του εργοδότη σύμφωνα με το άρθρο 7 του π.δ.17/96, εάν τα αποτελέσματα της εκτίμησης και αξιολόγησης των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων δείξουν κίνδυνο για την ασφάλεια ή την υγεία εργαζόμενης εγκύου γυναίκας ή αν δείξουν αντίκτυπο στην εγκυμοσύνη ή τη γαλουχία της, ο εργοδότης λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η έκθεση της εν λόγω εργαζομένης σ’ αυτόν τον κίνδυνο, με μόνιμη ή προσωρινή προσαρμογή των συνθηκών εργασίας ή/και με προσωρινή προσαρμογή του χρόνου εργασίας της.
• στην παράγραφο 2: Εάν η προσαρμογή των συνθηκών εργασίας ή/και του χρόνου εργασίας είναι τεχνικά ή/και αντικειμενικά αδύνατη, ο εργοδότης λαμβάνει τα μέτρα που απαιτούνται ώστε να εξασφαλίσει για την εν λόγω εργαζόμενη αλλαγή θέσης.
• στην παράγραφο 3: Εάν η αλλαγή θέσης είναι τεχνικά ή/και αντικειμενικά αδύνατη, η εν λόγω εργαζόμενη απαλλάσσεται από την εργασία επί όλο το διάστημα που χρειάζεται για την προστασία της ασφάλειας ή της υγείας της.

Στο άρθρο 6:

• Οι έγκυες και γαλοχούσες εργαζόμενες δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να υποχρεωθούν να εκτελέσουν δραστηριότητα της οποίας η αξιολόγηση έχει δείξει ότι συνεπάγεται ενδεχόμενη έκθεση επικίνδυνη για την ασφάλεια ή την υγεία, στους παράγοντες ή στις ειδικές συνθήκες εργασίας που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ και περιλαμβάνουν φυσικούς, βιολογικούς και χημικούς παράγοντες.

Στο άρθρο 11: «Δικαιώματα συναφή προς τη σύμβαση εργασίας» του ίδιου διατάγματος, ορίζεται στην παράγραφο 1 ότι: Η προσαρμογή των συνθηκών εργασίας ή/και του χρόνου εργασίας, η μετακίνηση από νυκτερινή εργασία σε θέση εργασίας ημέρας και η αλλαγή θέσης εργασίας, που προβλέπονται στα άρθρα 5, 6 και 7 του παρόντος διατάγματος, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται απώλεια των πάσης φύσεως αποδοχών ή άλλων δικαιωμάτων που απορρέουν από τη σύμβαση ή από τη σχέση εργασίας.

26. Τι είναι το Εργατικό Ατύχημα;

Ακριβής ορισμός του εργατικού ατυχήματος δεν υπάρχει στην ελληνική νομοθεσία για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία. Γενικά, στη νομολογία, ως εργατικό ατύχημα χαρακτηρίζεται ο θάνατος ή η ανικανότητα του ασφαλισμένου για εργασία που προκλήθηκε από ένα βίαιο περιστατικό που έγινε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξαιτίας αυτής (και κατά τη μετάβαση του εργαζόμενου στον τόπο της εργασίας ή κατά την επιστροφή στο σπίτι του). Επίσης, σύμφωνα με την ασφαλιστική νομοθεσία και συγκεκριμένα με την εγκύκλιο Αρ. 45/24.6.2010 του ΙΚΑ ως εργατικό ατύχημα ορίζεται: «Ο θάνατος ή η ανικανότητα του εργαζόμενου για εργασία που προκλήθηκε από ένα βίαιο περιστατικό που έγινε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξαιτίας αυτής». Για τον παραπάνω λόγο η ασφαλιστική πρακτική και κυρίως η νομολογία των δικαστηρίων έχουν προσδιορίσει τις περιπτώσεις που, με ορισμένες προϋποθέσεις, ένα ατύχημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως εργατικό ατύχημα.

27. Πρέπει να δηλώνονται όλα τα εργατικά ατυχήματα;

Ναι, ο εργοδότης υποχρεούται να αναγγέλλει στις αρμόδιες Επιθεωρήσεις Εργασίας, στις πλησιέστερες αστυνομικές αρχές και στις αρμόδιες υπηρεσίες του ασφαλιστικού οργανισμού, στον οποίο υπάγεται ο εργαζόμενος, εντός 24 ωρών, όλα τα εργατικά ατυχήματα και εφόσον πρόκειται περί σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου, ο εργοδότης πρέπει να τηρεί αμετάβλητα όλα τα στοιχεία που δύνανται να χρησιμεύσουν για εξακρίβωση των αιτίων του ατυχήματος (διατάξεις του  άρθρου 43 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010).

28. Πού πρέπει να δηλώνονται τα εργατικά ατυχήματα;

Στις αρμόδιες επιθεωρήσεις εργασίες Ασφάλειας και Υγείας, στις πλησιέστερες αστυνομικές αρχές και στις αρμόδιες υπηρεσίες του ασφαλιστικού οργανισμού που υπάγεται ο εργαζόμενος (διατάξεις του  άρθρου 43 του κώδικα  νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του  ν.3850/2010).

29. Ποια η διαδικασία αναγγελίας εργατικού ατυχήματος;

Ο εργοδότης έχει την δυνατότητα να αναγγέλλει το ατύχημα μέσω της ιστοσελίδας του ΣΕΠΕ, κάνοντας χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, είτε με αποστολή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είτε και με φυσική παρουσία στην αρμόδια υπηρεσία (οικείο Τμήμα Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία) Ακολουθείστε τον παρακάτω σύνδεσμο για να συνδεθείτε στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του ΣΕΠΕ: https://apps.sepenet.gr/portal/

30. Υπάρχει υποχρέωση τήρησης Βιβλίου Εργατικών Ατυχημάτων;

Ναι, ο εργοδότης οφείλει να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο να αναγράφονται τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήματος και να το θέτει στη διάθεση των αρμόδιων αρχών. Τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποτροπή επανάληψης παρόμοιων συμβάντων, καταχωρούνται στο ειδικό βιβλίο των άρθρων 14 και 17 του Ν. 3850/2010 (σχετική νομοθεσία: Άρθρο 43, παρ. 2β του Ν. 3850/2010).

31. Υπάρχει υποχρέωση τήρησης Καταλόγου Εργατικών Ατυχημάτων;

Ναι, ο εργοδότης οφείλει να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων που είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργάσιμων ημερών (άρθρο 43, παρ.2 του Ν. 3850/2010).

32. Τι είναι η Ασθένεια που οφείλεται στην εργασία και η  Επαγγελματική ασθένεια;

Η ασθένεια που  οφείλεται στην εργασία  ορίζεται με δύο διαφορετικούς τρόπους:

α. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η επιστήμη της ιατρικής της εργασίας, πρόκειται για νόσο που σχετίζεται με το είδος των κινδύνων στους οποίους εκτέθηκε ο πάσχων λόγω της εργασίας του. Είναι κάθε νόσος που αποδεδειγμένα, στη βάση ιατρικών κριτηρίων, μπορεί να αποδοθεί στο είδος της εργασίας και τους κινδύνους στους οποίους λόγω της εργασίας έχει εκτεθεί ο εργαζόμενος.
β. Ο δεύτερος ορισμός βασίζεται στην ασφαλιστική πραγματικότητα που ισχύει στην κάθε χώρα. Δηλαδή, επαγγελματική ασθένεια είναι η νόσος που οφείλεται στην εργασία και η οποία αναγνωρίζεται ως τέτοια από το ισχύον ασφαλιστικό σύστημα, με τους όρους και τους περιορισμούς που κάθε φορά αυτό θέτει (σχετική νομοθεσία: ΠΔ 41/2012, Φ.Ε.Κ. 91/Α` 19.4.2012,  Εθνικός κατάλογος επαγγελματικών ασθενειών, σε συμμόρφωση με τη σύσταση της Επιτροπής 2003/670/ΕΚ της 19.9.2003, «Σχετικά με τον ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών», EE L 238/25.9.2003, και άρθρα 8  & 34  του Α.Ν.1846/51 ΦΕΚ 179/Α/1-8-1951 «Περί αντικαταστάσεως του άρθρου 40 του Κανονισμού ασθενείας του ΙΚΑ» ΦΕΚ132/Β/12.2.1979).

33. Υπάρχει υποχρέωση αναγγελίας ασθένειας που οφείλεται στην εργασία;

Ναι, στην χώρα μας ο ιατρός εργασίας υποχρεούται να αναγγέλλει μέσω της επιχείρησης στην οικεία υπηρεσία της Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, ασθένειες των εργαζομένων που οφείλονται στην εργασία (σχετική νομοθεσία: παρ. 4, άρθρο 18 «Επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων», ν. 3850/2010).